ბათუმიდან სამხრეთით, 12 კმ. დაშორებით, მდინარე ჭოროხის მარცხენა სანაპიროზე გონიო-აფსაროსის I საუკუნის ციხე-სიმაგრე მდებარეობს. საქართველოში ერთ-ერთი უძველესი დასახლება ამ ციხის ირგვლივ იყო გაშენებული. გონიო-აფსაროსის ციხეს უნიკალური სტრატეგიული მნიშვნელობა ჰქონდა. ის იცავდა ჭოროხისა და აჭარისწყლის ხეობების შემოსასვლელებს, რომელიც სამხრეთ-დასავლეთ საქართველოსა და რეგიონებს შავი ზღვის სანაპიროსთან აკავშირებდა. სწორედ ამგვარი მდებარეობის გამო იქცა გონიოს ციხე ჯერ რომის იმპერიის, შემდეგ კი – ბიზანტიისა და ოსმალეთის ერთ-ერთ ციტადელად აღმოსავლეთ შავიზღვისპირეთში. შესაბამისად, ციხე მოიცავს რამდენიმე ფენას: რომაულს (ძვ.წ. III-IV სს.), ბიზანტიურს (VI-VII სს.) და ოსმალურს (XVI ს.). ამ ყველაფერთან ერთად გონიოს ციხე წარმოადგენდა საქართველოს მეფეების ერთ-ერთ სტრატეგიულ თავდაცვით ობიექტს, რომელიც შეუცვლელი იყო მომხვდურის დასახვედრად.
გონიო-აფსაროსის ისტორია მჭიდროდაა დაკავშირებული არგონავტების მითთან. ცნობილია, რომ სწორედ აქ დაკრძალა მეფე აიეტმა თავისი ვაჟი აფსაროსი, რომელიც გაქცეულმა იასონმა მოკლა. გადმოცემის მიხედვით, აქვეა დაკრძალული ქრისტეს 12 მოციქულთაგან ერთ-ერთი, მატათა.
ხალხური თქმულებების მიხედვით, ციხის გვერდით ჭოროხის მარცხენა შენაკადი ჩამოედინებოდა და იქვე მახლობლად ზღვას ერთვოდა. გადმოცემისვე მიხედვით, მდინარეს სანაოსნო მნიშვნელობაც ჰქონდა – აქედან მოსახლეობა ნავებით ართვინში გადადიოდა. დროთა განმავლობაში ჭოროხის ეს ნაკადი ჩაკეტილა და ტბად გადაქცეულა. ასე წარმოშობილა ტბა, რომელიც დღეს გონიოს ტბის სახელითაა ცნობილი.
გონიოს მუზეუმ-ნაკრძალი 1994 წელს დაარსდა. აღსანიშნავია, რომ გონიო-აფსაროსის ციხესა და მიმდებარე ტერიტორიაზე არქეოლოგიური გათხრების შედეგად მოპოვებულია ელინისტური ხანის მასალა. აღმოჩენილია საზოგადოებრივი დანიშნულების ნაგებობები, ნივთიერი მასალა (კერამიკა, ბრინჯაო, ვერცხლი, ოქრო, იუსტინიანე I-ის მონეტები). განსაკუთრებით აღსანიშნავია გონიოს განძი, რომელიც, ძირითადად, უნიკალური საიუველირო ნიმუშებისაგან შედგება და ამჟამად აჭარის სახელმწიფო მუზეუმშია დაცული.
სამუშაო საათები: 10:00 - 18:00 ყოველდღე
შესვლის ღირებულება: 3 ლარი.
სკოლის მოსწავლეები და სტუდენტები: 1 ლარი.
3 წლამდე ბავშვები: უფასოდ.
გიდის მომსახურება: 10 ლარი.
უბილეთოდ დაიშვებიან: სოციალურად დაუცველი მოზარდები, ICOM ის წევრები, საქართველოს და უცხოეთის ქვეყნის მუზეუმის თანამშრომლები, შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირები, ჯარისკაცები, იძულებით გადაადგილებული პირები.
როგორ მივიდეთ: